Thời gian qua, tạp chí Emidas đã nhận được câu hỏi sau từ độc giả:

Câu trả lời của chuyên gia!

Trong bối cảnh toàn cầu hóa ngày càng sâu rộng, việc mở rộng ra thị trường quốc tế không chỉ còn là một lựa chọn mà đã trở thành mục tiêu chiến lược quan trọng đối với nhiều doanh nghiệp. Thị trường quốc tế mang đến cơ hội tiếp cận với lượng khách hàng lớn hơn, đa dạng hơn và khả năng mở rộng quy mô kinh doanh một cách đáng kể. Đồng thời, nó cũng đặt ra những yêu cầu khắt khe hơn về chất lượng sản phẩm, tiêu chuẩn kỹ thuật, hiểu biết về văn hóa kinh doanh và khả năng cạnh tranh với các đối thủ trên thị trường toàn cầu. Để đảm bảo sự thành công và bền vững khi thâm nhập vào thị trường quốc tế, doanh nghiệp cần phải chuẩn bị một cách kỹ lưỡng và toàn diện.

Bởi vậy, việc đánh giá mức độ sẵn sàng xuất khẩu đang dần trở nên vô cùng quan trọng. Nó giúp doanh nghiệp hiểu rõ năng lực nội tại, nhận diện các cơ hội cũng như thách thức có thể gặp phải. Quá trình đánh giá này không chỉ giúp xác định điểm mạnh để phát huy mà còn giúp nhận diện những điểm yếu cần cải thiện, từ đó giúp doanh nghiệp xây dựng chiến lược xuất khẩu hiệu quả và phù hợp với mục tiêu kinh doanh.

Sau đây, ông Farshid Bayat đến từ công ty TNHH GTI Partner - người đã có hơn 18 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực tư vấn phát triển thị trường quốc tế sẽ trả lởi câu hỏi của doanh nghiệp về việc đánh giá mức độ sẵn sàng xuất khẩu của doanh nghiệp.

Các phương pháp đánh giá

Phỏng vấn sâu nhân sự chủ chốt:

• Phương pháp này tập trung vào việc tiến hành các cuộc phỏng vấn chi tiết với các nhân sự cấp cao và các nhân viên chủ chốt trong doanh nghiệp. Mục tiêu là để hiểu rõ tầm nhìn chiến lược, mục tiêu dài hạn, và mức độ cam kết của doanh nghiệp đối với việc mở rộng hoạt động sang thị trường quốc tế. Những cuộc phỏng vấn này giúp xác định liệu doanh nghiệp đã có một kế hoạch xuất khẩu rõ ràng hay chưa, đồng thời đánh giá sự sẵn sàng và năng lực quản lý để đối mặt với những thách thức khi xuất khẩu.

Khảo sát thực địa:

• Khảo sát thực địa là một phương pháp hữu hiệu để đánh giá trực quan về cơ sở hạ tầng, quy trình sản xuất, và khả năng đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế của doanh nghiệp. Qua những lần khảo sát này, các chuyên gia có thể kiểm tra xem dây chuyền sản xuất và quản lý chất lượng của doanh nghiệp có đủ linh hoạt và hiệu quả để mở rộng sản lượng nhằm đáp ứng nhu cầu xuất khẩu hay không. Đồng thời, việc đánh giá được khả năng tuân thủ các quy định và tiêu chuẩn quốc tế về an toàn và môi trường cũng là một phần quan trọng của phương pháp đánh giá này.

Tiến hành khảo sát nội bộ:

• Khảo sát nội bộ là một phương pháp thu thập dữ liệu từ các bộ phận khác nhau trong doanh nghiệp, từ đó cung cấp cái nhìn toàn diện về tình hình hoạt động hiện tại của doanh nghiệp đó. Các câu hỏi khảo sát thường được thiết kế để thu thập thông tin về năng lực sản xuất, tài chính, chất lượng sản phẩm, hiệu quả của các quy trình nội bộ, v. Phương pháp này giúp nhận diện các điểm mạnh và điểm yếu của doanh nghiệp từ góc nhìn của từng bộ phận, đồng thời cung cấp cơ sở dữ liệu để đánh giá tổng thể năng lực của doanh nghiệp khi tiến hành xuất khẩu.

Các lĩnh vực cần đánh giá

1. Đánh giá các yếu tố nội tại của doanh nghiệp và các yếu tố ngoại lai ảnh hưởng đến doanh nghiệp

Việc đánh giá các yếu tố nội tại và ngoại lai giúp doanh nghiệp hiểu rõ về khả năng, nguồn lực, và cấu trúc tổ chức hiện tại. Đây là những yếu tố mà doanh nghiệp có thể kiểm soát và điều chỉnh để cải thiện năng lực cạnh tranh.

Gợi ý sử dụng mô hình SWOT:

S (Strengths - Điểm mạnh): Xác định những lợi thế nội tại của doanh nghiệp như năng lực sản xuất, chất lượng sản phẩm, tài chính vững mạnh, và đội ngũ nhân sự giàu kinh nghiệm.

• Ví dụ: Doanh nghiệp có quy trình sản xuất khép kín và nguồn nguyên liệu tái chế ổn định, giúp giảm chi phí sản xuất và tăng cường tính bền vững. Đây là một lợi thế lớn khi thâm nhập các thị trường quốc tế có xu hướng tiêu dùng xanh mạnh mẽ như châu Âu.

W (Weaknesses - Điểm yếu): Nhận diện những hạn chế doanh nghiệp cần phải khắc phục, chẳng hạn như thiếu kinh nghiệm xuất khẩu, nguồn nhân lực hạn chế về ngoại ngữ, hoặc cơ sở hạ tầng chưa đạt chuẩn quốc tế.

• Ví dụ: Doanh nghiệp chưa có kinh nghiệm trong việc đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng quốc tế hoặc chưa nắm rõ các thủ tục pháp lý cần thiết để xuất khẩu. Điều này có thể làm giảm khả năng cạnh tranh trên thị trường nước ngoài và gây ra các rủi ro pháp lý.

O (Opportunities - Cơ hội): Tìm hiểu các cơ hội từ môi trường kinh doanh, chẳng hạn như nhu cầu ngày càng tăng về sản phẩm thân thiện với môi trường ở thị trường quốc tế.

• Ví dụ: Nhu cầu về các sản phẩm thân thiện với môi trường đang tăng cao tại các thị trường phát triển, chẳng hạn như Hoa Kỳ và châu Âu, nơi mà người tiêu dùng sẵn sàng trả giá cao hơn cho các sản phẩm mang tính bền vững. Đây là cơ hội để doanh nghiệp mở rộng thị phần và tăng doanh thu.

T (Threats - Thách thức): Đánh giá các thách thức doanh nghiệp có thể đối mặt, chẳng hạn như các rào cản pháp lý, thuế quan, hoặc sự cạnh tranh từ các đối thủ lớn.

• Ví dụ: Mối đe dọa từ các quy định bảo hộ mậu dịch tại một số quốc gia có thể làm tăng chi phí nhập khẩu, giảm lợi nhuận, hoặc làm trì hoãn quá trình thâm nhập thị trường. Ngoài ra, sự cạnh tranh từ các đối thủ địa phương với chi phí sản xuất thấp hơn cũng là một thách thức.

Thực tế, SWOT là một mô hình phân tích toàn diện, bao gồm cả các yếu tố nội tại và bên ngoài doanh nghiệp. Mô hình này giúp doanh nghiệp xác định rõ điểm mạnh để phát huy, điểm yếu cần khắc phục, cũng như các cơ hội và thách thức khi mở rộng ra thị trường quốc tế. Ngoài mô hình SWOT còn có nhiều phương pháp khác để phân tích các yếu tố nội tại của doanh nghiệp, ví dụ như Mô hình 7S của McKinsey, Phân tích chuỗi giá trị (Value Chain Analysis), Phân tích BCG Matrix (Ma trận Boston Consulting Group), v.v.

2. Đánh giá các yếu tố thị trường

Việc hiểu rõ các yếu tố thị trường là điều quan trọng để đánh giá mức độ khả thi của việc xuất khẩu và các điều kiện mà doanh nghiệp có thể phải đối mặt.

Gợi ý sử dụng mô hình PEST:

P (Political - Chính trị): Phân tích môi trường chính trị và các quy định pháp lý tại thị trường mục tiêu, chẳng hạn như chính sách thương mại, quy định nhập khẩu, và sự ổn định chính trị.

• Ví dụ: Khi xuất khẩu sang thị trường châu Âu, doanh nghiệp cần xem xét các quy định nghiêm ngặt về môi trường, bao gồm các yêu cầu về chứng nhận sản phẩm xanh, thuế quan và các quy định thương mại khác có thể ảnh hưởng đến chi phí và quá trình nhập khẩu.

E (Economic - Kinh tế): Đánh giá các yếu tố kinh tế bao gồm tỷ giá hối đoái, mức độ lạm phát, sức mua của người tiêu dùng, và tình hình kinh tế chung của quốc gia mục tiêu.

• Ví dụ: Khi thâm nhập thị trường Hoa Kỳ, doanh nghiệp cần đánh giá tỷ giá hối đoái giữa VND và USD, tình hình lạm phát, và mức độ tiêu dùng của thị trường mục tiêu để định giá sản phẩm và xác định mức lợi nhuận mong đợi.

S (Social - Xã hội): Tìm hiểu về văn hóa, thói quen tiêu dùng, và xu hướng xã hội tại thị trường mục tiêu, giúp doanh nghiệp định vị sản phẩm phù hợp.

• Ví dụ: Tại Nhật Bản, một thị trường có ý thức cao về bảo vệ môi trường, sản phẩm của doanh nghiệp có thể được đón nhận tích cực nếu chiến lược tiếp thị nhấn mạnh vào giá trị bền vững và đóng góp của sản phẩm vào bảo vệ môi trường.

T (Technological - Công nghệ): Đánh giá mức độ phát triển công nghệ, sự sẵn có của cơ sở hạ tầng, và sự thâm nhập của internet, điều này có thể ảnh hưởng đến cách tiếp cận và phân phối sản phẩm của doanh nghiệp.

• Ví dụ: Doanh nghiệp cần xem xét mức độ phát triển công nghệ và sự phổ biến của thương mại điện tử tại thị trường mục tiêu. Chẳng hạn như ở châu Âu, sự thâm nhập của internet và các nền tảng thương mại điện tử có thể giúp doanh nghiệp tiếp cận khách hàng nhanh hơn và hiệu quả hơn.

Mô hình PEST giúp doanh nghiệp nắm bắt các yếu tố môi trường bên ngoài có thể ảnh hưởng đến kế hoạch xuất khẩu và chuẩn bị sẵn sàng để đối phó với các yếu tố này. Ngoài ra, doanh nghiệp còn có thể sử dụng mô hình PESTEL (là mô hình mở rộng của PEST và bao gồm các yếu tố bổ sung là Environmental - môi trường và Legal - pháp lý).

3. Đánh giá mức độ cạnh tranh

Để thành công trên thị trường quốc tế, doanh nghiệp cần hiểu rõ môi trường cạnh tranh và vị trí của mình so với các đối thủ hiện có.

Gợi ý sử dụng mô hình Porter’s Five Forces:

Threat of New Entrants (Mối đe dọa từ đối thủ mới): Đánh giá khả năng các doanh nghiệp mới tham gia vào thị trường và cách doanh nghiệp có thể giữ vững vị thế.

• Ví dụ: Doanh nghiệp cần đánh giá khả năng các đối thủ mới tham gia thị trường quốc tế, đặc biệt là các công ty công nghệ cao có khả năng sử dụng kỹ thuật sản xuất tiên tiến để tạo ra các sản phẩm tương tự với giá thành thấp hơn.

Bargaining Power of Suppliers (Sức thương lượng của nhà cung cấp): Phân tích mức độ ảnh hưởng của nhà cung cấp đến chi phí và chất lượng sản phẩm.

• Ví dụ: Nếu nguyên liệu tái chế được cung cấp bởi một số ít nhà cung cấp lớn, họ có thể ép giá hoặc tăng chi phí nguyên liệu, ảnh hưởng đến biên lợi nhuận của doanh nghiệp khi xuất khẩu.

Bargaining Power of Buyers (Sức thương lượng của khách hàng): Đánh giá sức mạnh của khách hàng trong việc yêu cầu giảm giá hoặc đòi hỏi chất lượng sản phẩm cao hơn.

• Ví dụ: Khách hàng tại thị trường nước ngoài có thể yêu cầu các mức giá thấp hơn hoặc các tiêu chuẩn chất lượng cao hơn, buộc doanh nghiệp phải điều chỉnh giá cả hoặc quy trình sản xuất, từ đó ảnh hưởng đến lợi nhuận.

Threat of Substitute Products or Services (Mối đe dọa từ sản phẩm hoặc dịch vụ thay thế): Xem xét nguy cơ các sản phẩm thay thế có thể làm giảm nhu cầu đối với sản phẩm của doanh nghiệp.

• Ví dụ: Các sản phẩm thân thiện với môi trường từ các nguyên liệu khác (ví dụ như vật liệu tái chế từ nhựa hoặc kim loại) có thể cạnh tranh trực tiếp với sản phẩm của doanh nghiệp, làm giảm nhu cầu cho sản phẩm của doanh nghiệp.

Rivalry Among Existing Competitors (Cạnh tranh giữa các đối thủ hiện tại): Đánh giá mức độ cạnh tranh giữa các đối thủ trong ngành, từ đó xác định chiến lược để cạnh tranh hiệu quả.

• Ví dụ: Thị trường châu Âu có nhiều đối thủ lớn với các sản phẩm tương tự. Do đó, doanh nghiệp cần có chiến lược cạnh tranh rõ ràng, có thể là qua cải tiến sản phẩm, chiến lược giá, hoặc xây dựng thương hiệu mạnh để tạo ra sự khác biệt.

Mô hình Porter’s Five Forces giúp doanh nghiệp xác định các yếu tố cạnh tranh trong thị trường mục tiêu, từ đó xây dựng chiến lược đối phó và củng cố vị thế của mình.

Bằng cách kết hợp các phương pháp và lĩnh vực đánh giá này, doanh nghiệp có thể có cái nhìn toàn diện hơn về cả yếu tố nội tại lẫn ngoại lai, từ đó xác định rõ mức độ sẵn sàng xuất khẩu và xây dựng được kế hoạch phù hợp để thâm nhập vào thị trường quốc tế.

Ấn phẩm Emidas trân trọng ra mắt chuyên mục mới giúp giải đáp mọi thắc mắc, khó khăn mà doanh nghiệp đang gặp phải trong quá trình xuất - nhập khẩu hàng hóa và nguyên vật liệu! Với sự tham gia của các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực xuất nhập khẩu, chuyên mục này sẽ mang đến những giải đáp chi tiết, cụ thể và hữu ích nhất, giúp các doanh nghiệp mở rộng và tối ưu hóa hoạt động kinh doanh.

Gửi câu hỏi đến các chuyên gia ngay tại đây.