Quỹ hỗ trợ trị giá 10 nghìn tỷ Yên, tương đương khoảng 65 tỷ USD dự kiến sẽ được Quốc hội Nhật Bản thông qua trong tuần này. Gói đầu tư này cũng được xem là sự chuẩn bị của Nhật Bản trong một thế giới bất ổn khi mà những xung đột địa chính trị có thể xảy ra, gây ảnh hưởng tới ngành sản xuất chip toàn cầu.

Theo bà Kelly Forbes – Chủ tịch Viện AI châu Á-Thái Bình Dương, Nhật Bản đã có một quãng thời gian dài chững lại và phải chứng kiến sự bùng nổ đổi mới sáng tạo, đặc biệt là trong lĩnh vực AI trên toàn thế giới sau quãng thời gian thống trị lĩnh vực phần cứng công nghệ ở những năm 1980. Trong 2 đến 3 năm gần đây, Nhật Bản mới thực sự thức tỉnh để nhận ra tiềm năng to lớn của những ngành này.

Trong những năm gần đây, Nhật Bản đang đẩy mạnh phát triển những dự án thuộc các ngành AI và chip trong nỗ lực bắt kịp những quốc gia dẫn đầu. Vào tuần trước, nhà đầu tư công nghệ Nhật Bản Softbank và gã khổng lồ công nghệ của Mỹ Nvidia đã hé lộ một kế hoạch tham vọng để xây dựng một “mạng lưới AI” trải dài trên khắp Nhật Bản. Kế hoạch này nối tiếp một loạt khoản đầu tư của các công ty công nghệ của Mỹ vào Nhật Bản từ đầu năm đến nay, trong đó có cả Microsoft – đối tác của nhà phát triển ChatGPT, OpenAI.

Theo ông Seth Hays, tác giả của bản tin Asia AI Policy Monitor, công nghệ tự động hóa dựa trên AI có thể giúp Nhật Bản, quốc gia có dân số già thứ 2 thế giới, chỉ sau Monaco, giải quyết vấn đề nhân khẩu học. Vấn đề dân số đang là một áp lực lớn của Nhật Bản và quốc gia này cần tận dụng AI để đạt được hiệu quả về năng suất nhằm duy trì sự phát triển của đất nước.

Số tiền đầu tư của Chính phủ Nhật Bản sẽ được sử dụng để phát triển dự án sản xuất bán dẫn thế hệ tiếp theo của Rapidus – một công ty bán dẫn nội địa. Ngoài ra, Tokyo cũng hứa hẹn sẽ trợ cấp tối đa 4 nghìn tỷ Yên để giúp doanh số chip trong nước của Nhật Bản tăng gấp 3 lần vào năm 2030.

Đang cho thấy tham vọng lớn trong lĩnh vực AI và bán dẫn nhưng Nhật Bản có thể sẽ gặp không ít thách thức trong kế hoạch của mình theo một số chuyên gia, từ vấn đề thiếu hụt nguồn lao động cho đến cả những khó khăn trong việc sản xuất đủ nguồn điện để cung cấp cho các trung tâm dữ liệu AI, vốn tiêu tốn rất nhiều năng lượng. Đây là lúc mà Nhật Bản vẫn đang phải phụ thuộc nhiều vào nguồn nhiên liệu hóa thạch nhập khẩu và Chính phủ nước này cũng đang phải nỗ lực đưa các nhà máy điện hạt nhân đã bị dừng hoạt động sau thảm họa Fukushima năm 2011 trở lại hoạt động.

Để thúc đẩy lĩnh vực AI, Nhật Bản hiện nay cũng được đánh giá là một trong những quốc gia có luật bản quyền thân thiện nhất thế giới với các nhà phát triển AI khi mà các công ty được phép đào tạo mô hình AI dựa trên dữ liệu có bản quyền, kể cả cho mục đích thương mại.

Ngoài ra, Thủ tướng Shigeru Ishiba mới đây cũng cam kết sẽ xây dựng một khuôn khổ hỗ trợ mới để thu hút hơn 50.000 tỷ Yên đầu tư công và tư trong 10 năm tới cho các ngành AI và chip. Tất cả những nỗ lực trên nhằm mục đích đưa Nhật Bản lên vị trí tiên phong trong cuộc cách mạng công nghệ.